Mongolian banks now

Дэлхийн банкнаас хийсэн судалгаа болон бас бус эх сурвалжаас авсан тэмдэглэл?:

(source: Mongoliin medee 6/10/2009)
"Дэлхийн банкнаас саяхан манай улсын эдийн засгийн байдалд тойм судалгаа хийсэн байх юм. Тэд банкны салбарт аюул нүүрлэж байгааг сануулжээ-
...
Монголын банкуудын холбооны ерөнхийлөгч Б.Мэдрээ “Бодит эдийн засагт банкуудаас зээл ерөөсөө олгохгүй байна. Намар гэхэд улсын төсөв ч хүндэрнэ. Арилжааны банкны асуудал ч хэцүүднэ. Үнэндээ банкуудад зээл олгох хөрөнгийн эх үүсвэр байхгүй болчихоод байна” гэж ярьсан. Энэ нь банкууд гаргасан мөнгөө буцаан авч чадахгүйгээс эргэлтийн хөрөнгөгүй болж мөнгөөр гачигдаж эхэлсэн гэдгийг нотолж байгаа хэрэг юм.
Гадаад зах зээлээс мөнгө босгох гэж арилжааны банкныхан эрвийх дэрвийхээрээ хөөцөлдөж байгаа ч дэлхий дахин хямралд нэрвэгдээд байгаа учир гараа сунгах газар олдохгүй байгаа ажээ."

"... Санхүүгийн хямрал нэрвэж аж ахуйн нэгжүүдийн ашиг орлого багасч авсан зээлээ хугацаанд нь барагдуулж чадахгүй байна. Зарим нэг нь юун зээлээ төлөх байтугай данс нь улайгаад дампуурлаа зарлахад хүрсэн аж. Тиймээс арилжааны банкуудын чанаргүй зээлийн багц 31 хувиар нэмэгдэж дөрөвдүгээр сарын байдлаар бүх зээлийн 10.6 хувьд хүрэв. Уул уурхайн болон барилгын компаниудад их хэмжээний зээл гаргасан банкууд хүнд байдалд ороод байна.
... Арилжааны банкуудын 2009 оны нэгдүгээр улирлын зээлийн тайлан мэдээнээс үзвэл банкуудын 2000 гаруй жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчид олгосон нийт зээлийн өрийн үлдэгдэл 201,9 тэрбум төгрөг байна. Түүнээс гадна барилгын салбар гацаанд орно гэж тооцоололгүй их хэмжээний зээл олгосон аж. Үүнээс болж арилжааны банкуудын мөнгө түгжигджээ."

Шинэ жилийн анхны тэмдэглэл

Энэ жил ч өөрчлөлтийн жил байх болтой... Энд, өнгөрсөн 2-3 жилийн санхүүгийн зах зээлтэй холбоотой ганц хоёр comment зэргийг эргэн сөхөж, тэмдэглэж үлдээв.

Citi former – CEO Chuck Prince: “When the music stops, in terms of liquidity, things will be complicated. But as long as the music is playing, you’ve got to get up and dance. We’re still dancing,” - 2007/7, санхүүгийн зах зээл оргил үедээ буюу хямрал эхлэхийн өмнөхөн хэлсэн comment.

Сүүлийн 30 жилийн Америк дахь том дампуурлууд (source The New York Times / Bankruptcydata.com):

Greenspan: Economy in  'once-in-a-century' crisis 2008/9.

$700 Billion Bailout - 700 billion гэсэн тоо мэдээгээр дамжаад нилээн чихэнд хоногшичон ч, түүнээс хамаараагүй их зардалын тухай ч мэр сэр сонсогдож байгаам байх - The $8 Trillion Bailout.

Banks' deposit guarantee in Mongolia

Finally, Mongolian government is to guarantee all deposits/savings in domestic banks. (See here for news)
According to this interview, total amount of banks' deposits is approx. $1.1 billion, and banks' loans? (зээлийн багц, авлага) is close to $2.3 billion.

"1,3 сая хадгаламж эзэмшигчийн нийт хадгаламжийн хэмжээ нэг триллион 300 гаруй тэрбум төгрөг байгаа. Энэ бол их мөнгө. Манай улсын төсвийн бараг тэн хагас. Энэ мөнгийг юугаар баталгаажуулж, ямар эх үүсвэрээс гаргах вэ гэхээр арилжааны банкуудад байгаа дотоод актив буюу зээлийн багц, авлага хоёр триллион 690 тэрбум төгрөг байна. Өөрөөр хэлбэл хадгаламжийн хэмжээнээс хоөр дахин их мөнгө байгаа. Нэгэнт арилжааны банкууд баталгаа гаргаж зээл олгосон учраас тэр мөнгийг гаргуулж авна. Зээлийн дотор чанартай, чанаргүй гэж бий. Дээр дурдсан зээлийн 3,5 хувь нь чанар муутай, 96,5 хувь нь чанартай зээл байгаа."

L's presidential connections

Жаахан сонирхолтой мэдээ: "L's presidential connections".

“Америкийн ерөнхийлөгчийн түвшиний холбоо хэлхээ” байсан ч, эвгүй нөхцөл байдалд орвол, нөлөөлөх аргагүй нь энэ бизнесийн ертөнцийн нэг тал нь юм уу....

Монгол дахь байрны үнэ

15-30% - оор унаж байна гэсэн саяханы мэдээг харлаа. Энэ чиглэлийнх нь мэргэлжилтэнүүүд нь ярилцлага дээрээ нилээн санал нийлсэн байдалтай байгааг харахад, энэ хандлага нилээн бодит болтой.

Байрнаас бусад юмны үнийн хувьд:

Дэлхийн зах зээл дээр өнөөдөр, эдийн засгийн өсөлтийн сааралт гэх мэтийн прогноз болон бусад янз бүрийн хүчин зүйлээс, газрын тос 75-80 ам.доллар гэсэн түвшинд хүрж, 7 сард 147 ам.доллар хүрч байсан оргил үеийнхээ бараг л талд нь хүртэл бууж ирж байна. Бензиний үнэ өссөн  шалтгаанаар хамаг юмныхаа үнийг өсгөчихсөн монголчууд маань, одоо хэр зэрэг үнээ буцааж буулгах юм бол...

Нобелийн шагнал

Энэ жил эдийн засгийн чиглэлд, Princeton – ийн professor  Paul Krugman  шалгарсан байна. Эдийн засгийн чиглэлээр энэ жил хүртэл нийтдээ, Chicago 10, Princeton 5, Harvard Columbia Berkeley нь тус бүр 4 шагналтаныг төрүүлсэн юм байна. Бусад чиглэлийн талаар гэвэл, Японоос 4 шагналтан зэрэг төрсөн нь энд Япончуудыг нилээн баярлуулсан мэдээ болж байна.

Хөрөнгө оруулалтын банк

Олон жилийн Wall Street буюу үнэт цаас, хөрөнгийн зах зээлийн гол төлөөлөгчид байсан investment bank (хөрөнгө оруулалтын банк) – ний ертөнц нь сүүлийн хэдэн долооо хоногт огцом өөрчлөгдөж, шинэ модель орж байх шиг байна. Хамгийн сүүлд үлдсэн 2 том investment bank болох Goldman, Morgan нь албан ёсоор банк holding company болж өөрчлөгдөж байна. (news энд).

2008 он болтол дэлхийн investment bank – ийн ертөнц нь, (a) pure-play investment bank (investment banking business – ийг голчилж дагнадаг) болох Goldman, Morgan, Merrill, Lehman, Bear болон, (b) universal bank болох Citi, JPMorgan, Chase, Credit Suisse, UBS, Deutsche гэсэн гол тоглогчидоос бүрдэж байлаа. Энэ сүүлийн хэдэн universal bank – ууд нь өмнө нь commercial bank (арилжааны банк) – ууд байж байгаад 5 – 10 жилийн өмнө америкийн pure – play investment bank / securities firm – уудыг худалдаж авсанаар, investment banking болон commercial banking аль алийнх нь үйл ажиллагаа явуулдаг universal bank болж хүчирхэгжсэн шинэхэн түүхтэй: Citi  нь алдарт Salomon Brothers – ийг, Chase Manhattan нь JPMorgan – ийг, Credit Suisse нь түүхт First Boston ба DLJ – ийг, UBS нь Paine Webber – ийг, Deustche нь Alex Brown – ийг тус тус худалдаж авсан. (Энд байхгүй болсон түүхт банкууд, өмнө blog – т дурьдаад өнгөрсөн Liar’s Poker, Monkey Business мэт 90 – ээд оны номуудад их гардаг) Саяхан хүртэлх Wall Street дэхь банкуудын нэр хүндийн  баримжааны тухай жишээ нь энд Vault-ийн site – д сонирхож харж болно.

9 сарын crisis weekend – ээс хойш энд их өөрчлөлт гарч байна. Bear аль 3 сард байхгүй болсон, Lehman болон Merrill 9 сард байхгүй болж, оронд нь тэднийг авсан Bank of America болон, UK – ийн Barclays, Японы Nomura нар энэ ертөнцөд шинэ тоглогчидоор гарч ирж байна. Цаашид pure-play investment bank биш, хүчтэй investment banking үйл ажиллагааг өөртөө агуулсан цөөн universal bank – ууд нь дэлхийн үнэт цаас, хөрөнгийн зах зээлийн ертөнц-д чухал голлох үүрэг гүйцэтгэж магадгүй болж ирж байх шиг байна. Нөгөө талаасаа Citi, UBS мэт universal bank – ууд Subprime – аас болж нилээн зовж байгаагаас харахад,  universal bank л “найдвартай” гэж шууд хэлж ч болохгүй тал байгаа болхоор, энэ салбарт цаашид илүү өөрчлөлтүүд үргэлжилж гарах болуу. Мөн, Hedge Fund, Private Equity болон Sovereign wealth fund – ийн ертөнцөд ч янз бүрийн нөлөө гарж магадгүй боллоо...

Crisis weekend

Wall Street дөрөвдэхь том хөрөнгө оруулалтын банк дапууралд, бас гуравдахь нь өөр банкны гарт...

Wall Street awakes to 2 storied firms falling

Lehman in Bankruptcy; Merrill to Be Sold; A.I.G. Struggles
In one of the most dramatic days in Wall Street’s history, Merrill Lynch agreed to sell itself on Sunday to Bank of America for roughly $50 billion to avert a deepening financial crisis, while another prominent securities firm, Lehman Brothers, said it would seek bankruptcy protection and hurtled toward liquidation after it failed to find a buyer.
...
“My goodness. I’ve been in the business 35 years, and these are the most extraordinary events I’ve ever seen,” said Peter G. Peterson, co-founder of the private equity firm the Blackstone Group, who was head of Lehman in the 1970s and a secretary of commerce in the Nixon administration.

Subprime ба дэлхийн банк санхүүгийнхэн

Subprime гэгч гарж ирээд дэлхий банк санхүүгийн системийг хямруулаад жил болж байх шиг байна. Хэр их хохирол үзүүлж байгаа тухай, Bloomberg – ийн тоо баримттай саяхны мдээнээс энд хэсгийг нь тавьлаа.

Эхний мэдээ нь, дэлхийн санхүүгийн Firm – үүдэд авчирсан алдагдалыг тоотой нь тавьж:

(Нэгж нь тэрбум ам.доллар)
-----
Firm \ Writedown&Loss \ Capital Raised
-----
Citigroup 42.9 44.1
UBS 38.2 28.6
Merrill Lynch 37.1 17.9
HSBC 19.5 3.5
IKB Deutsche 15.9 13.1
RBS 15.2 24
Bank of America 15.1 20.7
Morgan Stanley 14.1 5.6
JPMorgan Chase 9.8 7.8
Credit Suisse 9.6 1.5
Washington Mutual 9.1 12.1
Credit Agricole 8.3 9.1
Lehman Brothers 8.2 13.9
Deutsche Bank 7.6 3.2
Wachovia 7 10.5
HBOS 7 7.8
Bayerische Landesbank 6.7 -
Fortis 6.6 1
CIBC 6.5 2.9
Barclays 6.3 9.7
Societe Generale 6.2 10.1
Mizuho Financial 6 -
ING Groep 6 4.9
WestLB 4.9 7.7
LB Baden-Wuerttemberg 4 -
Goldman Sach 3.8 0.6
Dresdner 3.4 -
...
TOTAL** 395.8 302.1

(Дашрамд Монгол Улсын Үндэсний нийт бүтээгдэхүүн 3 тэрбум ам.доллар орчим)


Хоёрдох мэдээ нь, ажилаас халсан хүмүүсийн тоо болон түүний нийт ажилчидийн тоонд эзэлэх хувь:


-----
Firm \ Positions Cut \ % of Headcount
-----
Citigroup 15,900 4.3%
Bear Stearns 9,159 66
RBS 7,200* 3.2
UBS 7,000 8.8
Lehman Brothers 6,390 23
Merrill Lynch 5,220 8.3
Morgan Stanley 4,440 9.4
JPMorgan Chase 4,100 2.3
Bank of America 3,650 1.7
Washington Mutual 3,000 6.5
SunTrust 2,400 7.6
Northern Rock 2,000 40
HSBC 1,650 0.5
WestLB 1,530 25
Goldman Sachs 1,500 4.7
Wachovia** 1,443 1.2
Credit Suisse 1,320 2.7
National City 900 2.9
Barclays 900 0.7
KeyCorp 740 4
Countrywide*** 514 45***
Fortis 500 0.8
Wells Fargo 500 0.3
Deutsche Bank 470 0.6
Nomura 400 2.2
Mizuho 300 0.6
HBOS 90 0.1
Royal Bank of Canada 40 0.1
_____
TOTAL 83,256

Mongolia mining - L.Bold's comment

Sonin.mn-д дэхь news – ээс copy – дов.

(original source: Zindaa newspaper, 2008.06.16)

... "Ашигт малтмалын ордууд, тодруулбал стратегийн ач холбогдолтой 54 орд газрын нөөцөд түшиглэсэн корпораци байгууллаа гэж бодоход тус корпорацийн өөрийнх нь үнэлгээ 186.6 тэрбум ам.доллар байхаар байна." ...

Assuming holding company to be established by the government, that controls the strategically important 54 mines, valuation of hold co. can be as high as US$ 186.6 billions... (according to L. Bold's comment, who has recently been in charge of mining industry at the government)

No idea about reliability of this number - who did this valuation, how and why - but it gives one interesting data point on the topic.

Лабораторийнн Нэг

Монгол улсын тооны олимпиадын дүнгийн тухай мэдээ уншлаа. 1-р сургууль 13 медаль, Олонлог 6, 11 – р сургууль 5, Сант, Дэлгэрэх тус бүр 1 медаль хүртсэн гэнэ. Олон улсад явахаар 1-ийн 7 хүүхэд, Олонлогийн 1 хүүхэд шалгарсан гэсэн байна.

Одоогоос л лав 17-18 жилийн өмнө, монголд тооны сургалтаар сайн гэгдэх нь 1-р сургууль, их сургуулийн гүнзгийн, 11-р сургууль, мөн 51, 52 гэсэн сургуулиуд байсан санагдаж байна. Тэр үеэс дахиад 10-15 жилийн өмнөөс ч, Лабораторийн 1-р сургууль нь тооны сургалтаараа сайн гэсэн түүхтэй байсан. Монголд 89 оноос хойш, нийгэмд асар их өөрчлөлт гарсан ч, тоо ба логик сэтгэхүйд дуртай авъястай монголын хэсэг хүүхдийг дэлхийн түвшинд сургах сургалтын сайхан бодлогыг олон жилийн турш тууштай мөрдөж ирсэн, Лабораторийн 1-р сургуулийн удирлага багш нар маш бахархууштай санагдлаа.

Олон улсын олимпиадаас дээр үеийн манай сурагчид, хэдэн жилдээ л нэг ширхэг медаль авчирвал их амжилт байдаг байсан бол, сүүлийн арван жилд алтан медалиас авхуулаад, тогтмол мөнгө, хүрэл медаль хүртэл зүүдэг лут түвшинд бүрсэн байна. (энд тоо баримт байна). Гайхамшигтай!

Ноогдол ашиг Японд

Өнөөдөрийн Nikkei сонинд, Японы public команиуудын хувьцаа эзэмшигчид дээ өгдөг ноогдол ашигийн хэмжээ ихсэж ирж байгаа тухай мдэээ гарч. Компанийн цэвэр ашигаас ноогдол ашигт зориулах хувь (dividend payout ratio) дунджаар 30% болсон нь, Америк мэтийн үнэт цаасны зах зээл илүү хөгжсөн улсуудын 40% - д бараг дөхөж очисон байна. Өөрийн хувьцаагаа буцааж худалдаж авах (share buyback) – ийг нь нийлүүлж тооцвол, цэвэр ашигаас хувьцаа эзэмшигчидэд оногдох хувь нь бүр 50% болж, рекорд хэмжээнд очоод байгаам байна.

Олсон ашигаа, компани буюу хэсэг удирдлага нь хэрэггүй юманд үрчихдэг, эсвэл компанийнхаа өсөлтөнд зориулж хөрөнгө оруулалт хийхгүйгээр бэлэн мөнгөөр нь дараад суугаад байдаг зохисгүй санхүүгийн strategy нь, Японд бага багаар засарч сайжирч байгаагийн жишээ гэж хэлж болох байх...

Америк дахь байшингийн үнэ

Сүүлийн 1 – 2 жилд Америкт байшингийн үнэ нилээн унаж байгаа тухай мэдээ зарим нэг тоотой гарсан  байна. Одоогийн байдлаар, өмнө нь хүн хэрэглэж  бйасан байшингийн дундаж үнэ (=median/голч) 200’700 ам.доллар болсон юм байх. Шинэ байшингийн үнийн тухай сонирхоод search хийтэл, 2008 он 3 сарын байдлаар $227,600 гэсэн тоотой мэдээлэл харлаа.

200’700 ам.доллар байшинг 15 жилийн зээлээр авна гэвэл:

Зээлийн хүүг жишээ нь жилд 6% гэвэл, 15 жилд нийтдээ 304’900 орчим, жилд 20’300 орчим, сард 1’700 ам.доллар орчим гэсэн барагцаа тоо гарах юм байна.

(Тооцоонд энэ website ашигласан)

Америк дахь дундаж өрхийн орлогыг, жишээ нь 48’000 гэвэл, сарын орлого 4’000 ам.долларын 1’700 ам.доллараар нь (сарын орлогынхоо 42%-аар нь) 15 жил тулж байж байшинтай болох нь. Тодорхой хувийг нь урьдчилж төлөх, ихэнхи хүмүүс 20-30 жилээр зээл авдаг гэх мэт нарийн ширийнийг эс тооцоод, баримжаа төсөө гаргавал иймэрхүү тоо гарч байна. (байрны зээлийн хүү, өрхийн орлогын тухайд бол, mortgage rate болон average household income – оор search хийвэл, илүү тодорхой тоог үзэж болно.)

Монгол дахь байрны үнэ, зээлийн хүү энэ тэрийн талаар сайн мэдэхгүй юм. Хэрэв тийм тоонууд байвал, төстэй тооцоо хийж харьцуулбал янз бүринй дүгнэлт хийж болох байх...

Mongolian market - basic data

3/30 – ний  Nikkei Veritas гэж investment чиглэлийн сонин дээр монголын санхүүгийн зах зээлтэй холбоотой богинохон мэдээлэл, бас хэдэн статистак дата тавигдсан байна.

• GDP: US$ 3.3 bn (in 2007)
• GDP growth: 8% (last 4 years)
• Export of mining industry: US$ 1.5 bn (copper, gold, molybdenum etc.)
• Population: 2.6 mln

Stock market:

• Number of public companies on the Mongolian Stock Exchange(MSE): 217
• Number of companies that publicly disclose financial info: 114
• Total market cap. of public companies on the MSE: US$ 620~ mln, up 600% in 2007
• Average PER: 406 times (only for those companies with disclosure)

Нэгэн япон хүний монголд байгуулсан Frontier Securities гэж компани япончуудад монголд хөрөнгө оруулахад зуучилах үйл ажиллагааг явуулж эхэлж байгаа юм байх...

2008 эхний улиралын M&A сониноос

Software – ийн дэлхийн хамгийн том компани нь, web – ийн prioneer “акул” – уудын нэгийг “залгихаар дайрсан” мэдээ нь technology – ийн ертөнцөд нилээн хэдэн долоо хоног яригдаж байр шиг байна.  Энэ мэдээнээс харвал, тус 2 компани нь дэлхийн хамгийн чадалтай хөрөнгө оруулалтын банкуудаас зөвлөхөөрөө томилж ажилуулж эхэлсэн байна.

Хятдын уул уурхайн компанийн бүлэглэл нь Англи – Авсрали – д төвтэй уул уурхайн компанийн нэгийнх нь багагүй хэсгийг гэнэт худалдаж авасан явдал бас сонирхол татхуйц мэдээ байлаа.

HF – ийн тухай article

Нийлээн дээхэн HF – ийн тухай, New York Magazine дээр гарсан article-ийг энд link – дэв. Industry – ийн ерөнхий тайлбар,  гол players гэх мэт – ийг өнгөц сонирхож болох юм байна.

SWF...

Ойрын хэдэн сард сонсогдож байгаа нэгэн сонирхолтой мэдээ/trend бол, газрын тосоор баян улсуудын засгийн газрын  мэдэл дэх investment fund – уудаас хийж байгаа томоохон хөрөнгө оруулалтууд байна.

Энэ мэдээнд бичсэнээр, дэлхийн хамгийн том санхүүгийн том санхүүгийн firm – ийн нэг болох Америк – ийн Citi, computer – ийн CPU хийх салбарт Intel – ийн дараа орох AMD, Японы Sony, Америкийн HF PE салбарын нилээн том 2 – 3 firm – үүдэд, тус бүр 4-5% ээс 9% - ийн хувьд нь хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Citi – ийн том хувьцааг эзэмшигч эхний хоёр газар нь, энэ мэдээний дараагаар, газрын тосны баян арабууд болж байх шиг байна...

2007 оны том M&A мэдээнээс

2007 оны хамгийн том mergers-ийн list.

10-20 тэрбум ам.доллар авхуулаад, 100 тэрбум ам.долларын үнэтэй компаниуд M&A deals дэлхий даяар явагдаж байна.

Энд, PE firm-уудын хамгийн том buyout (=худалдаж авсан) deals-ийн list. Сүүлийн 2 – 3 жилд том PE-үүдийн гарт очсон, 20-30 тэрбум ам.долларын компаниуудыг харж болно.

ABN-Amro bank худалдажгдаж байгаа $100 billions орчимын deal нь, энэ жилийн хамгинй том deal болж байх шиг байна. Мэдээнээс харвал, энэ deal – ийн M&A advisers нь Merrill, Greenhill болон Morgan, UBS, Lehman, Goldman, Rothschild гэсэн investment bank – ууд байна. Мэдээнүүдээс харвал (1, 2), амжилттай дуусвал нилээн их fee (ажлын хөлс) ч төлөгдөх нь...

Дашрамд, billion (тэрбум) ам.доллар гэдэг мөнгийн барагцааны хувьд: Монголын албан ёсны нэг жилийн GDP (хэт бүдүүвчилбэл “улсын нийт хүн/компанийн орлого) 1-2 billions ам.доллар.

Market cap – аараа (үнэт цаасны зах зээл дээрхи компаний үнэлгээ) American Airline 7 тэрбум ам.доллар, GAP ба Ford 14 тэрбум ам.доллар, Starbucks, Bestbuy, SunMicrosystems 22 тэрбум ам.доллар орчим, Dell, McDonalds 50 тэрбум ам.доллар гэж баримжаалж болно. Сонирховол FT-ийн энэ link-ээс.

Эдгээр тоонуудаас, одоо дэлхийд хир зэрэг томоохон хэмжээний компаниудын M&A activities явагдаж байгааг өнгөц гадарлаж болох юм...

(Market cap or capitalization нь тэр чигээрээ компаний “үнэ” биш ч, тодорхой баримжаа болж өгдөг тул, энд компаний үнийн баримжаанд амарчилаад хэрэглэсэн)

M&A бизнесийн одоо

IB – ийн IBD group – ийн үйл ажиллагааны нэг хэсэг нь, M&A (Merges and Acquisitions) advisory. Шууд орчуулбал, нэг компаний нөгөөгөө худалдаж авах болон хоорондоо нийлэх явдалд, санхүүгийн талаас нь зөвлөгөө өгөх бизнес. Энд, их бага хэмжээгээр (хувьцаа, бусад үнэт цаасыг нь худалдаж авах замаар) хөрөнгө оруулалт хийх явдал ч хамрагдана, бас компани хоорондын явдал ч биш, улс ч аль нэг үйлчилүүлэгч нь байж болно. Зөвлөгөө хийнэ гэдэг нь, санхүүгийн тооцоо/зөвлөгөө/үйлчилгээ, уг компаний нягтлан бодох, хууль зүй болон бизнес үйл ажиллагааны байдлыг нягтлан шалгах (due diligence), тэрэн дээр үндэслэж ирээдүйд яаж ажиллаж, ямар үр ашигтай ажллиа бололцоотой вэ гэсэн талд шинжилгээ хийн, эдгээрийг бүхэлд нь хамарсан анализийн үндсэн дээр эцсийн үнийг тогтооно, M&A process – ийг дуусах хүртэл нь үзүүлэх үйлчилгээг хэлнэ. Энэ явцад шаарлагатай бол, усанд төрлийн жишээ нь нягтлан бодохын болон хуулийн firm – үүд бас business consulting firm – үүдийг хөлсөлж, цугтаа ажиллах тохиолдол ч цөөнгүй.

Одоо мэдээгээр санхүүгийн ертөнцийн хувьд subprime холбоотой хар мэдээгээр дүүрэн байгаа ч, M&A business – ийн хувьд бол маш active байгаа нь, ер нь бизнесийн хувьд peak – дээ ирж байгаа гэж бичигдэж байна. IB – ийн firm – үүдийн төрөл бүрийн бизнесийг хөндлөнгөөс нь дүгнэж, ранклаж мэдээлдэг Thomson-ийн league table гэж байдаг. 2007 оны 3-р улиралын эцэс дэх M&A league table-ийн мэдээ сонирховол энэ active байдлыг харж болохоос гадна, санхүүгийн ертөнц дахь PE – ийн (“худалдан авах”) power – ийг ажиглаж болно – энэ 9 сард дэлхий дахь нийт M&A activity-ийн 25% нь, АНУ – д бол 35% нь, PE – тэй холбогдож байгаа гэсэн байна. M&A бизнесийн одоогын дүр зураг иймэрхүү байна.

IB industry – ийн “Хар Цагаан”

Өнөөдөр IB Industry – ийн “Хар болон Цагаан” талын тухай, энд тэндэхийн news – ээс эвлүүлээд товчхон.

Америкийн business, finance чиглэл сонирхсон оюутанууд, IB болон бусад холбогдох турлийн finance career хөөхийг зорих хандлага их байдаг, мөн тэдгээр ажлаас олж болох мөнгөн бус benefit – ийн тухай, өмнө хэд хэдэн удаа дурьдсан.  (Жишээ нь  1, 2, 3) Wall Street – ийн ажилчид, ердийн цалингынхаа дээрээс жилийн эцэст авдаг fat bonus – ийн хэмжээ, 2006 онд дунджаар 137’000 ам.доллар орчим байсан болтой (source энд). TOP IB – ийн нэг болох Goldman – ийн өнгөрсөн жилийн бонус, нэг хүн дунджаар 622’000 ам.доллар ноогдсон  news гарж хүмүүсийг цочирдуулсан явдал ч саяхан гарсан. Ийм “цагаан” талыг нь зөвхөн харвал, IB industry дэхь career нь их attractive харагдаж болно.

Эсэргээрээ, “Хар” тал нь нэг их хүмүүст мэдэгддэггүй байж магадгүй. Олон цагийн нойр хоолгүй ажил, их pressure and stress ... Түүний дээрээс санхүүгийн зах зээлд болон ерөнхий эдийн засгийн уруу байдал, өөрийн ажил амьдралд шууд нөлөөлнө. 8 сард NY – д байхад шинж тэмдэг нь ил гарч эхэлсэн sub-prime-ийн асуудал, IB industry – д мэдэгдэхүйц нөлөөгөө үзүүлээд эхэллээ. Гэнэтийн томоохон ажилаас халалт (massive layoff) ид үргэлжилж байна. Lehman 2000, Morgan 600, Bear Stearns 550, UBS 1500 in IB, Credit Suisse 320 in IB халах тухай зарлагдаад байна. Энд link хийсэн мэдээнээс харвал, Wall Street – ийн нэг хүн ажилгүй болоход Manhattan – ийн restaurant болон shop мэтийн 2 хүн ажилгүй болдог юм байх. Америкийн хамгийн том financial firm болох Citi, улиралын ашиг нь 60% буурна гэж зарласаныг харахад, энд ч нилээн ажил халалт гарж ирэх байх. Мэдээж зөвхөн NY – оор зогсохгүй, Лондон болон Токио, Хонг – Конг гэсэн томоохон Financial centers – д энэ явдал үргэлжил байна.

Саяхан сонссон дам сургаар (хэрэв үнэн бол), нэгэн IB – ийн Токио оффисд энэ зун MBA төгсөж шинээр орсон нэг залууг, Токиод ажилд орсоноос нь гуравхан хоногийн дараа ажилаас нь халсан юм байх. Мань залуу US – ийн Top 15 MBA төгсөөд, NY – д сар training хийгээд Токиодоо буцаж ирсэний дараах явдал. Адилхан зүйл, өөрийн биед ч тохиолдож болох болхоор, энэ industry career – ийн хувьд хичнээн эрсдэлтэйг мэдэж болно... Японы томоохон firm – үүдэд шинээр авсан ажилтаныг хэдэн хоногт байтугай, жилийн дотор халах ч нилээн ховор тохиолдол тооцогдох байх.

Ойрын хэдэн долоо хоногийн мэдээнээс тоймолвол, иймэрхүү дүр зурагтай харагдаж байна...